Đồ chơi gỗ phát triển trí não cho trẻ qua 7 giai đoạn phát triển

Theo nghiên cứu năm 2013 của bà Debra S. Honegger từ cuốn Introduction to Early Childhood Education: A Multidimensional Approach to Child-Centered Care and Learning của tác giả Wardle, Francis năm 2002, cùng quá trình quan sát của LiK Việt Nam thông qua rất nhiều workshop mà chúng tôi đã tổ chức cho các bé ở độ tuổi từ 3 - 12 tuổi, đã kiểm chứng rằng hầu hết trẻ em khi chơi trò xếp gỗ đều trải qua 7 giai đoạn khá tương đồng trong quá trình chơi, nhận thức và phát triển kỹ năng của các em.
LiK Việt Nam xin chia sẻ lại 7 giai đoạn này để quý phụ huynh tham khảo:
Giai đoạn 1: Khám Phá (1-3 Tuổi)
Trẻ bắt đầu cầm nắm, ném, di chuyển, mang theo như là cách để bé khám phá món đồ chơi của mình. Ở giai đoạn này bố mẹ có thể cho bé chơi bằng cách đặt bên cạnh bé hộp đồ chơi, bé rất thích lấy thanh gỗ bỏ vô, đem ra và ném xung quanh.
Giai đoạn 2: Xếp chồng (2-4 Tuổi)
Khi đã hiểu và cầm chơi thuần thục, bé sẽ bắt đầu chồng các thanh gỗ lên nhau, theo chiều cao như hình tháp hoặc chiều rộng là con đường nối dài. Có rất nhiều cách xếp chồng mà bé sẽ tự mình sáng tạo nên, bố mẹ có thể gợi ý cho trẻ dùng thanh gỗ khác động vào cho khối gỗ đổ xuống hoặc xếp đến khi nào khối gỗ không thể vững được nữa, đó cũng là cách rèn cho trẻ hoạt động phối hợp giữa tay và mắt được cẩn thận và linh hoạt hơn.

Giai đoạn 3: Bắt Cầu Nối (3-4 Tuổi)
Trẻ sau khi xếp đường và chồng lên thành tháp đơn lẻ sẽ có thể phát triển sang bước bắt cầu nối hai thanh bằng một thanh ở giữa, hoặc nối các tháp lại với nhau, nối các con đường bằng nhiều kiểu cầu dốc. Ở bước này bố mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc gợi ý cho trẻ cách nối sao cho liền mạch và vững chắc, còn lại khi bé tự mình chơi theo cách riêng mà cầu bé xếp bị ngã đổ, bé sẽ tìm cách để lần sau mình làm được tốt hơn.

Giai đoạn 4: Tạo không gian riêng bằng hàng rào (4+ Tuổi)
Làm cầu nối và hàng rào bằng khối gỗ là hai kỹ năng xuất hiện sớm nhất ở trẻ khi đã bắt đầu chơi thường xuyên hơn. Trẻ tự xếp và tạo cho mình một khu vườn thú hoặc chỗ đỗ xe, bố mẹ có thể chuẩn bị trước vài con thú và xe mà bé thích, gợi ý bé xây đường, cầu nối cho xe hoặc khu riêng cho từng con vật rồi hướng dẫn bé đóng lại bằng hàng rào bên trong. Hoạt động này kích thích trẻ phải động não mở rộng hướng suy nghĩ để xây dựng có mục đích sử dụng và hình dung không gian, phân chia khu vực, đường và cầu sao cho hợp lý.

Giai đoạn 5: Cấu trúc phức tạp được hình thành (5+ Tuổi)
Nếu được chơi xếp gỗ từ giai đoạn đầu tiên thì khi càng lớn, bé sẽ dễ dàng hơn khi ứng dụng trí tưởng tượng của mình vào việc suy nghĩ và xây nên những kiến trúc phức tạp hơn, kết hợp với mô hình mà bé đã định cùng việc tạo cho các khối được cân bằng. Ở giai đoạn này, bé sẽ chủ động tìm cho mình những món đồ thêm vào như người đồ chơi, công cụ dụng cụ, tàu xe, máy bay, động vật và cây hoa.

Bé xếp khối cân bằng và kết nối tạo thành cầu bắt ngang​

Giai đoạn 6: Kết hợp với Kịch bản Chơi tưởng tượng (5+ Tuổi)
Bé bắt đầu đặt tên cho công trình mà mình xây nên kèm theo chơi như kiểu đóng kịch, tưởng tượng từ những gì bé thấy ngoài đời thật. Trước giai đoạn này, trẻ có thể đã đặt tên cho cấu trúc của mình nhưng không nhất thiết phải dựa vào chức năng của công trình. Giai đoạn này của việc chơi cùng các hình khối xây dựng tương ứng với giai đoạn “thực tế” trong phát triển nghệ thuật. Trẻ sử dụng các khối để đại diện cho những điều bé biết, ví dụ như lớp học, thành phố, xe hơi, máy bay, nhà ở và vườn thú.

Bé xếp và tạo khối hình tháp, như một dạng trò chơi rút gỗ nhưng ở mức độ khó hơn​

Giai đoạn 7: Tạo hiệu ứng, mục đích kèm các cấu trúc gắn liền đời sống xung quanh (6+ Tuổi)
Bé đã phát triển đến mức độ am hiểu những khối gỗ và cách chơi, những công trình lúc này sẽ tinh vi, chi tiết và cầu kỳ hơn, kèm các hiệu ứng như viên bi lăn theo trọng lực mà bé hình dung và tính toán. Từng công trình được rõ ràng hơn về chức năng kèm mục đích sử dụng, đặc biệt là bé sẽ có khả năng mô phỏng những vật thật trong cuộc sống được chính xác hơn.

Bé xây dựng nhiều bãi đậu xe ô tô​

Sau bảy bước phát triển trên, bé có thể được bố mẹ giới thiệu để ứng dụng những hiểu biết của mình vào việc tập tự làm món đồ hữu dụng cho sinh hoạt hằng ngày của mình như hộp bút, khung bảng vẽ, ghế đẩu đơn giản. Bé sẽ bắt đầu bằng việc tìm hiểu khái niệm búa, đinh và keo. Từ đó học cách sử dụng búa đóng đinh sao cho an toàn, rèn luyện tính cẩn thận và kiên nhẫn khi làm một món đồ. Bố mẹ có thể tìm hiểu thêm những món đồ bước đầu bé có thể làm tại nhà.

Bé tập làm hộp bút đầu tiên bằng cách sử dụng búa dưới sự giám sát của phụ huynh​

LiK Việt Nam cũng gợi ý công cụ phù hợp dành cho bé: LiK2C, LiK2B, LiK3C, LiK3B hoặc khi bé đã làm quen với cái giai đoạn cao hơn bạn có thể hổ trợ thanh gỗ với kích thước lớn cho bé như LiK2A và LiK3A.

Cảm ơn các bạn đã quan tâm và hy vọng những thông tin trên có thể hỗ trợ các bạn phần nào trong việc lựa chọn đồ chơi và cách chơi cho trẻ phát triển một cách toàn diện hơn !